Zaterdagmorgen, nog even naar kantoor om in alle rust mijn mail bij te werken. Onverwacht rinkelt de deurbel. Voor de deur staat een voor mij onbekende man. Hij stelt zich voor als Teun Jacobs en verontschuldigt zich dat hij zonder afspraak aanbelt. Zijn zorgen zijn echter groot en hij is via een goede relatie aangeraden om bij ons advies in te winnen.

Uiteraard nodig ik hem binnen en bij een kop koffie volgt een emotioneel zwaar beladen verhaal. Teun Jacobs is enig kind. Zijn moeder is 25 jaar geleden op jonge leeftijd overleden. Zijn vader is een jaar geleden plotseling op 62 jarige leeftijd aan een hartstilstand gestorven.

Familiebedrijf

De vader-zoon relatie is helaas altijd afstandelijk geweest. Teun heeft tot verdriet van zijn vader nooit de ambitie gehad toe te treden tot zijn onderneming, een kruidenierswinkel/buurtwinkel. Hij is na zijn afstuderen aan de LTS automonteur geworden en werkt sindsdien als chef monteur in loondienst. Teun voelt zich schuldig dat hij nooit interesse heeft getoond in het bedrijf van zijn vader.

De zaak van Teun’s vader draait de laatste jaren goed. Oorspronkelijk begonnen als rijdende winkel heeft de onderneming naam opgebouwd op het gebied van verse kwaliteitsproducten, zoals groente en fruit. De zaak heeft twee fantastische medewerkers in dienst die de onderneming feitelijk geheel zelfstandig runnen.

Nalatenschap

Op mijn vraag aan Teun hoe de nalatenschap van zijn vader afgewikkeld is, antwoordt hij: ‘Dat is heel simpel. Ik ben enig erfgenaam. Ik heb een verklaring van erfrecht bij de notaris gehaald en onze familievriend Gert-Jan heeft de successieaangifte verzorgd. Buiten de zaak had Pa vrijwel niets. De inboedel van zijn appartement is via Marktplaats verkocht. Als eerbetoon aan mijn vader heb ik de onderneming voortgezet. Ik heb daar nauwelijks bemoeienis mee; de twee medewerkers runnen de zaak en Gert-Jan doet zoals altijd de boekhouding en aangiften.’

Schokkende tegenvallers

Inmiddels was het 14.30 uur geworden en ik had Jose, mijn vrouw beloofd op tijd thuis te zijn i.v.m. verplichtingen die zaterdag namiddag. Om tot de kern door te dringen vraag ik Teun wat nu precies zijn probleem is. Teun begint te vertellen en wat blijkt?

Vorige maand heeft de fiscus een boekenonderzoek ingesteld. Ze hebben de laatste vijf jaren tot overlijdensdatum van zijn vader gecontroleerd. De bevindingen zijn schokkend! Alles wat fout kan gaan is fout gegaan: auto van de zaak niet bijgeteld, brutowinstmarges kloppen niet, onkostenvergoedingen zijn ten onrechte niet verloond, etc. De fiscus komt met naheffingsaanslagen voor de IB en de BTW tot een bedrag van ruim euro 75.000 exclusief boete en rente! ‘Wie moet dat betalen?’ mompelt Teun. Ik kan helaas niets anders zeggen dan: ‘Ik ben bang dat jij dat bent Teun’.

Teun is de pineut

Teun heeft de erfenis zuiver aanvaard. Hij is  daardoor aansprakelijk voor alle schulden uit de geërfde boedel, ook voor de schulden die op overlijdensdatum nog niet bekend waren. Een erfenis moet je nooit zuiver aanvaarden maar steeds beneficiair. Dat betekent dat de erfgenaam de erfenis pas definitief aanvaardt nadat door onderzoek gebleken is dat er per saldo positief vermogen aanwezig is. Teun heeft de erfenis zuiver aanvaard en is de pineut!

Beneficiair aanvaarden

Wat als Teun de erfenis wel beneficiair aanvaard had?
In dat geval zouden de nagekomen belastingschulden gekwalificeerd worden als ‘onbekende schulden’ die op het moment van boedelbeschrijving niet bekend waren en in redelijkheid ook niet bekend hoefden te zijn. Bij de kantonrechter had Teun dan een verzoek kunnen indienen om deze schulden niet uit zijn eigen privévermogen te hoeven betalen. Dit verzoek moet binnen 3 maanden bij de kantonrechter ingediend zijn, nadat de eerder onbekende schulden bekend zijn geworden.

VIJF TIPS

1. Nooit een erfenis zuiver aanvaarden!  Doe dit altijd beneficiair.
2. Besteed de nodige zorg aan de boedelbeschrijving zodat niet verweten kan worden dat achteraf blijkende schulden bekend hadden moeten zijn.
3. Probeer mogelijk latente schulden zo snel mogelijk boven tafel te krijgen.Vraag bijvoorbeeld zelf bij de fiscus een belastingcontrole aan!
4. Blijken nog achteraf schulden te bestaan of op te komen, zorg dan dat dit binnen 3 maanden nadat dit bekend is, bij de kantonrechte gemeld wordt. Let op: Dit is een fatale termijn!
5. Win steeds advies in bij een notaris en overleg met je accountant.

Ger Penders RA
Partner Euregio HabetsRoyen